Thông tin về cây sâm xuyên đá
Mô tả
Sâm xuyên đá có thể được gọi bằng các tên khác như sâm dây, sâm đá, sâm phá thạch. Cây này cùng họ với sâm Ngọc Linh.
Tên khoa học: Myxopyrum smilacifolium, thuộc họ Nhài (Oleaceae).
Cây sâm xuyên đá nhìn giống sâm cau, rất dễ bị lẫn với các loại cây khác mọc trong rừng, dáng cây thẳng, dai, cứng. Cây mọc cụm, thường mọc ở đất mùn, trên đá, có thể quấn quanh đá vôi. Dây cây màu nhạt, khó thấy lá. Rễ mọc dài và cắm sâu vào lòng đất. Củ sâm xuyên đá màu vàng nhạt, mùi thơm của saponin. Sâm xuyên đá được coi là đặc sản của vùng núi phía Bắc Việt Nam, rất tự nhiên và an toàn, hàm lượng saponin cao và có giá trị rất lớn. Sâm xuyên đá thường được dùng rễ, thân, lá để làm thuốc rất quý hiếm.
Đặc điểm cây sâm xuyên đá
Phân bố
Cấy Sâm xuyên đá thường được tìm thấy ở vùng núi phía Bắc Việt Nam, cây thường mọc trên các mỏm núi đá và mọc tự nhiên. Người ta thường thấy cây này xuất hiện ở Lai Châu, Hà Giang, Lào Cai.
Ở Trung Quốc, cây sâm xuyên đá thường được tìm thấy ở các vùng núi thấp Tứ Xuyên, người ra tìm kiếm loại sâm này mang về để chế biến làm thuốc chữa bệnh và giúp bồi bổ cơ thể cho người ốm yếu, bệnh nhân ung thư.
Cách thu hái
Có thể thu hái sâm xuyên đá các mùa trong năm do ngày nay nhu cầu sử dụng giống sâm này rất phổ biến tại Việt Nam. Tuy nhiên, để có được chất lượng tốt nhất nên thu hoạch vào khoảng thời gian tháng 9 đến tháng 11 (mùa thu).
Cách sơ chế
Sau khi thu hoạch sâm xuyên đá, rửa rễ với nước sạch, cắt để dùng tươi, hoặc có thể thái lát phơi khô, sấy, bảo quản để sử dụng lâu dài.
Xem thêm: Hồng sâm: Tác dụng, Cách sử dụng, Tác dụng phụ, Ai không nên sử dụng
Thông tin về vị dược liệu
Tính vị: Sâm xuyên đá theo Đông y có vị ngọt, mùi thơm, tính bình.
Quy kinh: Sâm xuyên đá quy kinh tâm, can.
Công năng: Bổ khí huyết, phục hồi chức năng tâm, can, kháng viêm, tăng cường hệ miễn dịch.
Chủ trị: Sâm xuyên đá chủ trị các chứng suy nhược, ốm yếu, ung thư, ngứa ngoài da do dị ứng, vi khuẩn, nấm.
Dược liệu sâm xuyên đá
Thành phần có trong Sâm xuyên đá
Trong cây Sâm xuyên đá chứa 2 hoạt chất chính là saponin và phenol glycoside với hàm lượng cao.
- Saponin: hàm lượng saponin trong thân và lá của loài sâm này rất cao. Khi cây sâm càng già trên 10 năm thì lượng saponin tích trong thân càng nhiều và quý. Hàm lượng Saponin tổng hợp trong thân và lá của sâm đá cao bằng 70% so với củ, do đó không bỏ đi thứ gì mà toàn bộ cây sâm đá đều có thể sử dụng làm thuốc và nhiều chất dinh dưỡng. Saponin có nhiều lợi ích sức khỏe con người. Các nghiên cứu đã chứng minh chúng có tác dụng ngăn ngừa cholesterol xấu trong máu, ung thư, tăng cường sức khỏe của xương và kích thích hệ miễn dịch. Ngoài ra, Saponin có tác dụng long đờm, chữa ho, làm tăng sự thấm của tế bào, sự có mặt của saponin sẽ làm cho các hoạt chất khác dễ hoà tan và hấp thu. Sapnin có tác dụng chống viêm, kháng khuẩn, kháng nấm, ức chế virus.
- Phenol glycoside: tăng cường sức đề kháng, phòng và điều trị ung thư, tăng sức bền cho hoạt động của con người.
Tác dụng của sâm xuyên đá
- Tăng cường sức đề kháng cho cơ thể
- Cải thiện trí nhớ, tư duy
- Ngăn ngừa quá trình oxy hóa, đẩy lùi lão hóa do các gốc tự do.
- Phòng ngừa ung thư
- Cải thiện sức khỏe sinh lý, kích thích tăng cường sản sinh các hormon sinh dục ở cả nam và nữ.
- Bảo vệ, tăng cường chức năng gan.
- Giảm mệt mỏi, suy nhược
- Hỗ trợ kiểm soát đường huyết.
- Tăng cường sản sinh tế bào mới.
- Giải độc gan
- Hỗ trợ điều trị các bệnh tim mạch, hen suyễn
Đối tượng sử dụng cây sâm xuyên đá
Sâm xuyên đá có thể kết hợp trong nhiều bài thuốc để bồi bổ cơ thể, phòng ngừa bệnh tật, người bệnh hoặc người khỏe mạnh đều có thể dùng sâm xuyên đá.
Những người bị lão hóa, rối loạn trí nhớ, tâm thần, hay mệt mỏi, căng thẳng, thường xuyên uống bia rượu nên sử dụng sâm xuyên đá để bảo vệ, phục hồi sức khỏe.
Rượu sâm xuyên đá
Cách cách sử dụng vị thuốc Sâm xuyên đá
Mỗi cách chế biến đem tới một bài thuốc với mục đích điều trị khác nhau cho người sử dụng.
- Sâm xuyên đá sắc lấy nước: Mỗi ngày sắc 30 g sâm xuyên đá tươi với 1 lít nước, uống trực tiếp.
- Ngâm sâm xuyên đá với rượu: dùng sâm xuyên đá tươi hoặc khô đều được.
Rễ sâm xuyên đá rửa sạch đem ngâm với rượu 40 độ với tỉ lệ 1:5. Sau 3 tháng có thể sử dụng. Mỗi ngày dùng ít hơn 80 mL rượu ngâm. Rượu ngâm sâm xuyên đá đạt chuẩn có mùi thơm dịu, vị ngọt dễ uống. Sâm Xuyên Đá khi ngâm với rượu có tác dụng tăng cường thể lực, phòng ngừa ung thư, ngăn ngừa lão hóa.
- Ngâm sâm xuyên đá với mật ong: thái lát mỏng sâm xuyên đá rồi ngâm với mật ong sao trong 3 tháng rồi đem ra sử dụng, ngậm sâm xuyên đá cho sâm tan dần trong miệng. Bài thuốc này nhằm làm giảm tính khó uống, vị đắng của sâm xuyên đá, giúp bồi bổ cơ thể.
Xem thêm: Sâm đất có tác dụng gì, Cách sử dụng, Cách chế biến và Ngâm rượu
Lưu ý khi sử dụng sâm xuyên đá
Sử dụng đúng liều lượng, không sử dụng quá liều có thể gây độc bởi hoạt chất saponin có nhiều trong sâm xuyên đá.
Sâm xuyên đá giá bao nhiêu?
Sâm xuyên đá hiện có bán trên thị trường với giá dao động từ 200.000 đến 250.000 VND/kg. Tùy từng nơi giá cả có thể chênh lệch một chút.
Trả lời