Sâm Ngọc Linh là một loài đặc hữu của miền trung Việt Nam và hiện đã được xác định là một trong 4 loài sâm quý nhất thế giới. Hiện tại do khai thác quá mức cũng như nơi sống bị ảnh hưởng khiến rất khó gặp được loài này ở tự nhiên.
Mô tả
Hình ảnh Sâm Ngọc Linh
Sâm Ngọc Linh thuộc chi Panax, họ Ngũ gia bì. Đây là loài sâm đặc hữu vì hầu như chỉ tìm thấy tại Việt Nam. Sâm Ngọc Linh có tên khoa học là Panax Vietnamensis, được phát hiện bởi tiến sỹ Hà Thị Dụng và giáo sư I. V. Grushvitsky từ năm 1973.
Sâm Ngọc Linh là dạng thân thảo, sống lâu năm. Cây mọc thẳng đứng, màu lục hoặc tím nhạt, cao trung bình từ 40 đến 100cm. Thân rễ chia làm nhiều đốt giống như đốt trúc và sẹo nên còn được gọi là sâm đốt trúc. Đường kính phần thân rễ khoảng 1-2cm, mọc bò ngang trên mặt đất hoặc đâm xuống dưới mặt đất khoảng 1 – 3cm, có nhiều củ và nhánh.
Sâm Ngọc Linh thường mọc ở đâu?
Sâm Ngọc Linh sinh trưởng và phát triển tốt nhất trong điều kiện tán rừng tự nhiên với độ che phủ tối thiểu 70%, độ cao 1200 đến 2500m so với mực nước biển. Cây được tìm thấy chủ yếu vùng núi Ngọc Linh, thuộc hai tỉnh Quảng Nam và Kon Tum của Việt Nam. Ngoài ra có thể tìm thấy ở vùng Tây Nam của Trung Quốc.
Thu hái và chế biến
Bộ phận được sử dụng chủ yếu là thân rễ và củ, ngoài ra còn có rễ con và lá. Sâm Ngọc Linh thường được thu hoạch khi đạt được khoảng 3 năm tuổi, vào mùa đông. Rễ cây sau thu hoạc được đem rửa sạch, phơi khô và bảo quản nơi khô ráo, thoáng mát.
Củ Sâm Ngọc Linh
Thành phần hóa học
Sâm Ngọc Linh là một cây thuốc quý do chứa nhiều thành phần saponin, hàm lượng acid amin, các chất khoáng vi lượng hơn hẳn những loài sâm khác. Cây chứ 52 loại saponin, 14 acid béo, 20 nguyên tố vi lượng, 17 acid amin. Trong đó 26 saponin của Sâm Ngọc Linh được tìm thấy ở sâm Nhật, Triều Tiên và Mỹ, còn lại là những saponin mới.
Vị thuốc
Tính vị: Cây có vị đắng, không độc.
Qui kinh: Cây quy vào 2 kinh tâm và thận.
Tác dụng của Sâm Ngọc Linh
Tăng cường trí nhớ và khả năng vận động
Sâm Ngọc Linh nâng cao thể lực, giảm suy nhược thần kinh nhờ các hợp chất hữu có như Germ, Glycoside, Panaxin, Vitamin B1, B5.
Các vitamin, khoáng chất tốt giúp tối ưu hóa việc sử dụng năng lượng và hoạt động của não bộ, kích thích tăng cường trí nhớ. Loại sâm này cũng hỗ trợ rất tốt, chống lại sự mệt mỏi cho những người lao động nặng hoặc lao động trí óc nhiều, gặp nhiều áp lực, chống stress.
Ở liều rất nhỏ, cũng như nhiều loại sâm quý khác, Sâm Ngọc Linh có thể gia tăng việc sử dụng chất nền lipid có năng lượng cao cũng như hạn chế sử dụng carbohydrate, từ đó tăng cường thể lực.
Chống lão hóa
Sâm Ngọc Linh có tác dụng chống oxy hóa nhờ ức chế sự hình thành MDA – sản phẩm của quá trình oxy hóa lipid màng tế bào. Nhờ đó sử dụng Sâm Ngọc Linh giúp ngăn ngừa lão hóa, tái tạo tế bào mới, trẻ hóa làn da.
Hỗ trợ phòng bệnh và điều trị ung thư
Sâm Ngọc Linh giúp hỗ trợ điều trị ung thư nhờ các tác dụng tăng cường sức đề kháng, tăng cường thể lực, giảm đau và giảm các tác dụng phụ (rụng tóc, thiếu máu, ăn ngủ kém,…) do xạ trị, hóa trị.
Đối với người bình thường, loại sâm này có khả năng ức chế sự phát triển của khối u, tái tạo các tế bào lành, phòng chống bệnh ung thư.
Hiệp lực tốt với các thuốc kháng sinh, thuốc điều trị bệnh tiểu đường
Nhờ tác dụng kháng lại vi khuẩn Streptococi, Sâm Ngọc Linh có thể giúp làm giảm viêm họng, đồng thời giảm đau, làm dịu các cơn hen của viêm phế quản.
Loài Sâm Việt Nam này còn cho thấy tác động hiệp lực với các kháng sinh như Ampicillin, Erythromycin, Tetracyclin, Bactrim nhưng đồng thời không ảnh hưởng đến lợi khuẩn tại ruột.
Sâm Ngọc Linh còn cho thấy khả năng phòng chống xơ vữa động mạch nhờ tác dụng giảm cholesterol huyết, lipid toàn phân và lipoprotein, đồng thời tăng HDL-cho.
Tăng cường sức đề kháng
Trong loài sâm quý này có chứa rất nhiều chất dinh dưỡng và các nguyên tố vi lượng, khoáng chất thiết yếu, kích thích hệ tiêu hóa giúp bạn ăn ngon miệng hơn, ngủ tốt hơn, tăng cân, phục hồi lại thể trạng gầy yếu.
Tăng cường sinh lý
Thành phần saponin trong Sâm Ngọc Linh, mà cụ thể là ginsenoside có tác dụng tăng cường sản xuất nitric oxide, từ đó cải thiện chất lượng và nồng độ testosteron của phái mạnh. Nam giới sử dụng giúp tăng cảm giác hưng phấn, tăng khả năng cương cứng, cải thiện tình trạng rối loạn cương dương và chất lượng cuộc yêu.
Chống trầm cảm và giảm lo âu
Loại Saponin MR2 chứa trong Sâm Ngọc Linh có tác dụng tốt trong việc chống trầm cảm, phục hồi các rối loạn chức năng do stress như cảm giác đau do loét dạ dày, suy giảm khả năng miễn dịch,…
Cách sử dụng Sâm Ngọc Linh
Sâm Ngọc Linh ngâm rượu
Có thể dùng trực tiếp hoặc phơi khô, ngâm rượu, ngâm mật ong hoặc hầm thuốc bắc.
Sâm Ngọc Linh ngâm rượu giúp tăng cường bảo vệ gan thận, giảm cholesterol máu, giảm huyết áp, phòng chống xơ vữa động mạch.
Sâm Ngọc Linh ngâm mật ong, mỗi ngày ngậm từ 3-5 lát rất hiệu quả trong việc cải thiện thể trạng của người cao tuổi, người bệnh nặng hoặc mới ốm dậy.
5- 6 lát sâm hầm cùng thuốc bắc, sử dụng mỗi ngày rất tốt cho những người mới ốm dậy, suy nhược cơ thể, người kém ăn mất ngủ, hỗ trợ điều trị bệnh nan y.
Một số lưu ý khi sử dụng Sâm Ngọc Linh
Những đối tượng không nên sử dụng Sâm Ngọc Linh:
Không dùng cho phụ nữ có thai do dễ gây co bóp tử cung, ảnh hưởng không tốt đến thai nhi.
Không dùng cho trẻ sơ sinh do cơ thể còn yếu ớt, khó hấp thu được lượng lớn dưỡng chất từ sâm.
Không dùng cho người đang bị tiêu chảy, lạnh bụng.
Thời gian sử dụng: Tránh dùng sâm ngay trước khi đi ngủ vì tác dụng gây tỉnh táo, phấn khích, bồn chồn khiến người dùng khó đi vào giấc ngủ.
Sâm Ngọc Linh mua ở đâu
Tuy khó có thể tìm mua Sâm Ngọc Linh tự nhiên với giá đắt đỏ và khan hiếm lượng cung, hiện có rất nhiều các sản phẩm chiết xuất từ Sâm Ngọc Linh được nuôi trồng có hàm lượng dinh dưỡng không kém. Bạn đọc có thể tìm mua để tham khảo các thực phẩm chức năng chính hãng có chứa Sâm Ngọc Linh tại nhà thuốc online Trung Tâm Thuốc Central Pharmacy.
Trả lời